TSE FOSFOR ANALİZİ

Fosfor Analizi Talimatı

1.0 AMAÇ: Toprakta bulunan fosforu 0.5 M Sodyumbikarbonat (pH 8.5) çözeltisi ile açığa çıkarmak ve çözeltiye geçirmek, çözeltiye geçen fosforu mavi renk oluşturan bir ortamda bağlayıp indirgeyerek elde edilen mavi rengin yoğunluğunun aynı şartlarda hazırlanmış ve içersinde fosfor miktarı bilinen standartlarla  spektrofotometrede okuyup kıyaslayarak, toprakta bulunan bitkiye yarayışlı fosfor miktarını tayin etmektir.  

2.0  KAPSAM:  Toprak laboratuvarında yapılmakta olan fosfor analizini kapsar.

3.0  SORUMLULAR: Laboratuvar personeli.

4.0  REFERANSLAR

4.1 Merkez Lab. Raporu

4.2 Toprak ve su analiz laboratuvarları el kitabı

4.3 Spektrofotometre kullanma talimatı

4.4 pH metre kullanma talimatı

5.0  REAKTİFLER:

5.1 Saf su

5.2 Sodyumbikarbonat (NaHCO₃)

5.3 Sülfürik asit (H₂SO₄) %98'lik

5.4 Amonyum paramolibdat ( NH₄)₆Mo₇O₂₄.4H₂O

5.5 Potasyum antimon tartarat (KSbO.C₄H₄O₆)

5.6 Askorbik asit ( C₆H₈O₆ )

5.7 Potasyum dihidrojen fosfat ( KH₂PO₄ )

5.8 Sodyum hidroksit (NaOH)

5.9 Hidroklorik asit ( HCl)

6.0 CİHAZLAR ve MALZEMELER:

6.1 Hassas terazi

6.2 Spektrofotometre

6.3 Süzme seti

6.4 Cam şişe ve hunisi

6.5 Genel laboratuvar cam malzemeleri

6.6 Ağzı kapaklı cam şişeler (120 ml'lik)

6.7 Filtre kağıdı ( Whatman 589 )

6.8 Çalkalama aleti

6.9 pH metre

7.0 TALİMAT DETAYI:

7.1  ÖN HAZIRLIK:7.1.1  0.5 M SODYUMBİKARBONAT pH (8.5)( EKSTRAKSİYON ) ÇÖZELTİSİNİN HAZIRLANMASI:

       Sodyum bikarbonat'tan 42 g'ı hassas terazide tart, litrelik bir balon jojeye aktar. Bir miktar saf su ile erit üzerine 600-700 ml saf su ilave et. Çözeltinin pH değerini 1 M NaOH veya HCl ile 8.50 değerine pH metre ile ayarla. Çözeltiyi saf su ile seviyesine tamamla.

7.1.2   5 N SÜLFÜRİK ASİT

   800 ml saf su dolu balon jojeye 135.87 ml (%98'lik ) H₂SO₄ ilave et. Çözeltiyi soğut ve saf su ile litreye tamamla.

7.1.3      AMONYUM PARAMOLİBDAT POTASYUM ANTİMON TARTARAT ÇÖZELTİSİNİN HAZIRLANMASI:

     12 g amonyum paramolibdat'ı 250 ml saf su içersinde çöz.0.2908 g potasyum antimon tartarat'ı 100 ml saf su ile çöz.Hazılanan iki çözelti ile 1 L H₂SO₄ çözeltisini 2 L'lik balon jojede karıştır. Hacmi saf su ile 2 L'ye  tamamla.

7.1.3       ASKORBİK ASİT ÇÖZELTİSİNİN HAZIRLANMASI:

     1.056 g askorbik asit çözeltisini hassas terazi ile tart. Tartımı 200 ml amonyum paramolibdat potasyum antimon tartarat çözeltisi tamamla.( Bu çözeltiyi günlük hazırla)

7.1.5 STOK POTASYUM DİHİDROJEN FOSFAT ÇÖZELTİSİNİN HAZIRLANMASI( 100ppmP):

     105 ⁰C'de kurutulmuş potasyum dihidrojen fosfat'tan 0.4393 g'ı hassas bir şekilde tart. Saf su ile erit ve 1L'lik balonda saf su ile seviyesini tamamla.

7.1.6 SEYRELTİK FOSFOR ÇÖZELTİSİ HAZIRLANMASI:

Standart fosfor çözeltisinden 1 ml al 100 ml'ye sulandır. Bu çözelti 0.1 mg P kapsamaktadır. 0.1 mg P içeren çözeltiden sırası ile 0.0, 0.5, 1.0, 1.5, 2.0, 2.5, 3.0, 3.5, 4.0, 4.5, 5.0 ml çek. 25 ml'lik balonlara koy.

 7.2  METOD UYGULAMASI

7.2.1 Analize hazırlanmış topraktan 5g  ağzı kapaklı  şişelere tart,

7.2.2 Şişelerin üzerine 100 ml ekstraksiyon çözeltisi ilave et, (Çözeltinin pH 8.50 değerini çözelti ilavesinden önce kontrol et.)

7.2.3 Şişeyi kapat,  1/2 saat çalkalayıcıda çalkala.

7.2.4 Oluşan ekstraktı, hazırlanmış süzme setinde süz.(Süzülen ilk birkaç damlayı ortamdan uzaklaştır.)

7.2.5 Çıkarılan ekstraktan 5 ml al, 25 ml'lik balonlara koy.

7.2.6  5 N H₂SO₄ ile pH  değerini 5'e ayarla. Balonu saf su ile 20 ml'ye ayarla. Üzerine 4 ml askorbikasit çözeltisi ilave et.

7.2.7 Balon seviyesini saf su ile tamamla. 10 dakika sonra oluşacak olan maksimum yoğunluktaki okumayı cihaz kullanım talimatlarına göre ayarlanmış olan spektrofotometrede 880 nm'de oku

7.2.8 Spektofotometreyi kullanma talimatına göre aç standart ayarlamalarını yap, her numune için alet okuma değerlerini not et.

8.0 HESAPLAMA VE SONUÇLARIN GÖSTERİLMESİ:

8.1 FOSFOR GRAFİĞİNİN ÇİZİLMESİ:

8.1.1 0.1 mg P içeren çözeltiden sırası ile 0.0, 0.5, 1.0, 1.5, 2.0, 2.5, 3.0, 3.5, 4.0, 4.5, 5.0 ml çek. 25 ml'lik balonlara koy.

8.1.2 Balonların üzerine 5 ml ekstraksiyon çözeltisi koy.

8.1.3 5 N H₂SO₄ ile pH  değerini 5'e ayarla. Balonu saf su ile 20 ml'ye ayarla. Üzerine 4 ml askorbikasit çözeltisi ilave et.

8.1.4 Balon seviyesini saf su ile tamamla. 10 dakika sonra oluşacak olan maksimum yoğunluktaki okumayı cihaz kullanım talimatlarına göre ayarlanmış olan spektrofotometrede 882 nm'de oku. Değerleri not et. ( Renk 24 saat stabil kalabilir.)

8.1.5 Apsise mg P değerlerini ordinata alet okumalarını (Absorbans değerlerini) yerleştirerek fosfor grafiğini çiz. Örnek için elde edilen alet okuması (Absorbans değerlerini) bu grafik üzerinden değerlendirerek örneklerin mg P içeriklerini bul.

8.1.6  kg P₂O₅/da = 2290 x A

A = Grafikten bulunan  P miktarı (mg)

9.0 KAYNAKLAR:

9.1 Olsen,S.R.,C.V.Cole,F.S.Watanable,and L.A.Dean.1954.Estimation of Available Phosphorus in Soils by Extraction with Sodium Bicarbonate .U.S.Dep.of Agric.Circ.939.

10.0 EKLER:

ANALİZDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN NOKTALAR:

10.1 Ekstraksiyon çözeltisi pH'sını her analiz başlangıcında kontrol et.

10.2 Ortam sıcaklığını kontrol et, sabit tut.

10.3 Askorbik asit çözeltisini günlük hazırla.

10.4 Spektrofotometre okumalarında küvet içersinde balon kabarcığı kalmamasına dikkat et.